Sahara - Biển cát mênh mông

00:01:02 14/09/2010

 

Haltom - Theo PLXH

•  Sa mạc Sahara khắc nghiệt có những điều gì thú vị?

Sa mạc Sahara là sa mạc rộng lớn nhất trên thế giới với diện tích 90.000.000 km² xấp xỉ 10% diện tích châu Phi. Trải dài một vùng rộng lớn ở Bắc Phi, sa mạc này đã có tuổi thọ lên tới 2,5 triệu năm.Theo thói quen, người ta hay gọi đây là sa mạc, nhưng phải gọi là hoang mạc mới chính xác vì Sahara không chỉ là một sa mạc điển hình với nhiều đồi cát lớn mà còn có một diện tích lớn nham thạch lộ thiên hoặc chỉ có một lớp mỏng nham thạch vụn (hoang mạc đá) cùng với các bãi đá cuội và sỏi (sa mạc).

 

Sa mạc Sahara nằm gần đường bắc hồi quy, cách đường xích đạo của trái đất ở 23°27' phía bắc và 23°17' phía nam, trải dài từ 800-1200 dặm theo hướng Bắc Nam và 3000 dặm hướng Đông Tây. Ở phía Tây, sa mạc tiếp giáp với Đại Tây Dương, phía Đông giáp với biển Đỏ, về phía Bắc là rặng núi Atlas và biển Địa Trung Hải.

 

 

Nơi đây có diện tích tương đương với Hoa Kỳ nhưng chỉ có 2,5 triệu người sinh sống. Họ chủ yếu tập trung ở Ai Cập, Mauritania, Morocco và Algeria. Thành phố lớn nhất là Cairo, thủ đô của Ai Cập nằm ở thung lũng sông Nile.

 

Vùng có địa hình cao nhất là 3415m, thấp nhất là 133m dưới mực nước biển.

 

25% diện tích sa mạc bị bao phủ bởi cát và các cồn cát. Bề mặt sa mạc xuất hiện nhiều dạng địa hình khác nhau như cao nguyên đá tảng, những vùng đồng bằng rộng lớn bao phủ bởi sỏi, thung lũng khô cằn và cả những vùng đất mặn. Những khối núi lớn ở đây có thể kể tên ra là Ahaggar, Tassili N’ Ajjer, Tibesti.... Các nhà khoa học đã mất rất nhiều năm để lý giải sự hình thành của các dạng địa hình này.

 

Cồn cát một màu vàng bao phủ.

 

Cao nguyên đá tảng thuộc nước Cộng hòa Chad.

 

Một vùng đất cằn cỗi trên lãnh thổ Lybia.

 

Sahara là vùng có nhiệt độ nóng nhất trên thế giới với nhiệt độ trung bình năm luôn ở mức trên 30°C. Những tháng nóng nhất, nhiệt độ có thể lên tới 50°C, tuy vậy mùa đông ở Sahara lại vô cùng lạnh giá. Nhiệt độ trong một ngày có thể thay đổi trong khoảng -0.5°C cho đến 37.5°C . Đây cũng là một vùng có gió thổi rất lớn, gió và bão cát càng làm tăng thêm tính chất khắc nghiệt.

 

Tuyết tại Sahara vào mùa đông.

 

Lượng mưa trung bình ở Sahara vào khoảng 25mm, ở các vùng phía Đông là dưới 5mm. Những cơn mưa xuất hiện rất thất thường, có những khu vực có mưa thường xuyên, thậm chí còn xuất hiện cả bão lốc.

 

Tuy nhiệt độ vô cùng khắc nghiệt, phía dưới sa mạc lại có những nguồn nước ngầm, dẫn đến sự hình thành các ốc đảo xanh: ốc đảo Siwa của Ai Cập, ốc đảo Ainsalah Jogurte của Algeria. Trong ốc đảo, suối nước chảy róc rách, những hàng cây chà là cao vút, vừa ngăn chặn sự xâm nhập của cát, vừa cung cấp nguồn thực phẩm chủ yếu cho cư dân.

 

Ốc đảo Siwa, Ai Cập.

 

Ốc đảo đóng vai trò trung tâm của các hoạt động kinh tế trong sa mạc. Những người định cư tại ốc đảo làm nghề nông được gọi là “cư dân chà là”. Riêng các dân tộc du mục như người Ảrập, người Berber ở phía bắc Sahara phải sống trong lều bạt hoặc tìm những nơi có cỏ, có nước nên được gọi là "cư dân lạc đà".

 

Trong hoang mạc mênh mông bát ngát có thể thấy từng đoàn thương nhân tay dắt lạc đà thồ hàng hoá đi trên con đường buôn bán có từ xa xưa. Lạc đà một bướu ở sa mạc Sahara có thể chịu đói khát, là trợ thủ đắc lực của cư dân trong sa mạc nên được mệnh danh là con thuyền trong sa mạc.

 

Cảnh sinh hoạt, buôn bán trên một ốc đảo.

 

Một khu nhà nghỉ dưỡng được xây dựng trên ốc đảo.

 

Khách du lịch trên sa mạc.

 

Thực vật ở đây rất nghèo nàn, ước tính chỉ có khoảng 500 loài cỏ cây sinh tồn được ở vùng này. Đó là những loài cây sinh trưởng nhanh và có khả năng chịu hạn tốt như xương rồng, cỏ giấy... Một vài loài còn có thể mọc mầm chỉ sau 10 phút và ra rễ sau 10 giờ đồng hồ. Ở khu vực tiếp giáp với Địa Trung Hải, oliu là loài cây phổ biến.

 

Xương rồng trài dài.

 

 

Những cây olive được trồng gần khu vực Địa Trung Hải.

 

Những hàng cọ xanh.

 

Trái ngược với thảm thực vật ít ỏi, động vật tại Sahara phong phú hơn mọi người từng nghĩ rất nhiều. Có khoảng 70 loài động vật có vú sinh sống tại đây, 20 loài trong số chúng là những loài có kích thước lớn. Ngoài ra còn có 90 loài chim và khoảng 100 loài bò sát.

 

Loài mèo cát xinh xắn.

 

Chú chuột nhảy đáng yêu.

 

Sahara còn là một trong những nơi tập trung nhiều tài nguyên khoáng sản nhất châu Phi, trong đó quan trọng nhất phải kể đến dầu mỏ và khí đốt thiên nhiên. Ngoài ra còn có các khoáng sản khác như uranium, sắt, mangan, đồng. Các kho tàng quý giá phong phú này đã thúc đẩy nền kinh tế của các nước quanh sa mạc phát triển như Lybia, Algeria đã trở thành những quốc gia dầu lửa và khí đốt chủ yếu của thế giới. Nigeria là nước sản xuất uranium nổi tiếng thế giới.

 

Khai thác dầu mỏ tại Algeria.

 

Chính bởi hiện trạng bị khai thác như hiện nay, sa mạc hiện đang đối diện với nguy cơ xói mòn tài nguyên khoáng sản, đồng thời, dân số tăng nhanh, mở rộng phạm vi sinh sống trên Sahara gây ra nhiều vấn đề môi trường và xã hội đòi hỏi sự giải quyết cấp thiết của các quốc gia có vùng lãnh thổ thuộc khu vực này.

 

Sân golf được xây dựng tại đây.

 

Mở đường xá.

 

Làng mạc xuất hiện đông đúc.